Nhắc đến ẩm thực Síp (Cyprus cuisine), người ta thường nghĩ ngay đến những bàn tiệc meze thịnh soạn, các xiên thịt nướng thơm lừng souvlaki, hay món thịt hầm kleftiko chậm rãi, đậm đà. Thế nhưng, bên cạnh lớp “hào quang” của các món chính ấy, một câu hỏi thú vị đặt ra: người Síp thực sự ăn gì để no bụng mỗi ngày? Lương thực chính của họ có giống cơm ở châu Á, hay bánh mì như nhiều nước châu Âu?

🍞 Pita bread – chiếc bánh đi cùng lịch sử Địa Trung Hải

Câu trả lời đầu tiên chính là bánh mì. Ở Síp, bánh mì xuất hiện trong mọi bữa ăn, từ bữa sáng đến tối. Loại phổ biến nhất là pita bread, bánh dẹt mềm có thể kẹp thịt, rau hoặc chấm cùng hummus, tahini, tzatziki. Nguồn gốc pita có từ hàng nghìn năm trước ở vùng Trung Đông và Hy Lạp, rồi lan tỏa khắp Địa Trung Hải. Người Síp biến nó thành “linh hồn” trên bàn ăn, tương tự như cơm đối với người Việt. Ngoài pita, còn có koulouri – bánh vòng phủ mè, thường bán như món ăn nhanh ngoài đường phố.

🥔 Khoai tây – “vàng nâu” từ thời thuộc địa Anh

Nếu bánh mì là linh hồn thì khoai tây chính là “cột trụ” thứ hai trong bữa ăn Síp. Thú vị là khoai tây không phải cây bản địa, mà được người Anh đưa đến trong thời kỳ thuộc địa (thế kỷ 19–20). Thế nhưng, khí hậu và đất đai ven biển phía Đông đảo lại cực kỳ thích hợp, khiến khoai tây Síp trở nên đặc biệt ngon, dẻo và được xuất khẩu đi khắp châu Âu. Người Síp chế biến khoai theo đủ cách: chiên, nướng, luộc, hầm cùng thịt, hay cắt nhỏ trộn salad. Với họ, khoai tây quen thuộc chẳng kém gì cơm với người Việt.

🍝 Pasta và makaronia tou fournou – di sản từ Hy Lạp và Ý

Ảnh hưởng của Hy Lạp và Ý để lại dấu ấn rõ rệt qua pasta. Một món ăn kinh điển là makaronia tou fournou, phiên bản Síp của lasagna, gồm mì ống, thịt băm, sốt cà chua, lớp bechamel béo ngậy, nhưng lại được nêm thêm quế và bạc hà theo khẩu vị địa phương. Đây là minh chứng cho sự giao thoa Đông – Tây trên hòn đảo, nơi pasta Ý kết hợp cùng phong vị Hy Lạp để tạo nên bản sắc riêng.

🌾 Bulgur wheat – nhịp cầu nối với Trung Đông

Không chỉ chịu ảnh hưởng Hy Lạp, Síp còn nằm gần Thổ Nhĩ Kỳ và các nước Ả Rập. Bởi vậy, bulgur wheat (lúa mì nghiền) cũng trở thành lương thực quen thuộc. Loại ngũ cốc này đã có mặt ở Lưỡng Hà và Levant từ hàng nghìn năm, và ở Síp, nó được dùng để nấu pilaf, trộn salad hay ăn kèm rau củ. So với cơm, bulgur nhẹ bụng hơn, phù hợp với phong cách ăn uống Địa Trung Hải lành mạnh.

🍚 Gạo – “gia vị ngoại lai” được bản địa hóa

Khác với Việt Nam hay châu Á, gạo không phải lương thực chính của Síp. Nó du nhập nhờ giao thương qua biển Địa Trung Hải, chủ yếu từ vùng Ả Rập. Người Síp không ăn cơm hàng ngày, nhưng họ đã đưa gạo vào một số món truyền thống nổi tiếng:

• Gemista: cà chua, ớt, bí nhồi cơm và rau thơm.

• Dolmades: lá nho cuộn cơm và thịt.

• Avgolemono: canh chanh – trứng nấu với cơm hoặc orzo, khiến nhiều người châu Á liên tưởng đến cháo.

Có thể thấy, lương thực chính của người Síp không chỉ đơn giản là bánh mì như phần lớn châu Âu, mà còn có khoai tây, pasta và bulgur, cùng một chút gạo trong vai trò phụ. Tất cả phản ánh lịch sử giao thoa phong phú của hòn đảo nằm giữa ngã tư Đông – Tây, nơi Hy Lạp gặp Ả Rập, Ý hòa quyện cùng Thổ Nhĩ Kỳ và Anh để tạo nên một bản đồ ẩm thực sống động.

Ẩm thực Síp, vì thế, không chỉ ngon miệng mà còn kể câu chuyện về hành trình của những lương thực – từ pita cổ xưa, khoai tây thuộc địa, đến pasta và bulgur – tất cả đã cùng nhau bồi đắp nên nền văn hóa ẩm thực đặc sắc của hòn đảo này.