Một cuộc khảo sát Eurobarometer mới nhất về an toàn thực phẩm vừa được Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA) công bố cho thấy, người dân Síp bộc lộ mức độ quan tâm nổi bật và khác biệt so với phần còn lại của Liên minh châu Âu (EU).
An toàn và chi phí – hai ưu tiên hàng đầu
Theo khảo sát, 95% người dân Síp quan tâm đến các vấn đề liên quan đến an toàn thực phẩm và những yếu tố tác động đến lựa chọn dinh dưỡng của họ. Con số này vượt xa mức trung bình của EU, vốn chỉ ở 72%.
Trong khi toàn châu Âu, chi phí thường là yếu tố được cân nhắc đầu tiên, thì tại Síp, an toàn thực phẩm nổi lên như yếu tố then chốt khi mua hàng, với 67% người được hỏi lựa chọn, cao hơn đáng kể so với mức trung bình 46% ở EU. Dẫu vậy, chi phí vẫn giữ vai trò hàng đầu đối với cả hai nhóm: 74% người dân Síp và 60% người dân EU coi giá cả là tiêu chí quyết định trong quá trình mua sắm.
Kết quả này phản ánh một thực tế: tại Síp, an toàn thực phẩm không chỉ là mối quan tâm lý thuyết mà đã trở thành yếu tố gắn liền với hành vi tiêu dùng, đặt ngang hàng hoặc thậm chí vượt lên trên yếu tố giá cả.
Kiến thức và niềm tin về thực phẩm
Khi được hỏi về mức độ hiểu biết, 39% người dân Síp cho rằng họ có đủ kiến thức để tránh hoặc giảm thiểu rủi ro liên quan đến thực phẩm không an toàn. Trong khi đó, 34% lại thừa nhận họ đơn giản tin rằng mọi sản phẩm được bày bán đều an toàn.
Điều này cho thấy bức tranh hai chiều: một bộ phận người tiêu dùng đã chủ động nâng cao nhận thức và kỹ năng lựa chọn thực phẩm, trong khi phần còn lại vẫn đặt trọn niềm tin vào hệ thống kiểm soát và thị trường.
Mối lo ngại khác biệt giữa Síp và EU
Người dân Síp được đánh giá là có mức độ lo lắng cao nhất trong toàn EU về ô nhiễm hóa chất và dư lượng thuốc trừ sâu trong thực phẩm. Đây là hai vấn đề thường gắn liền với sức khỏe lâu dài và an toàn môi trường, cho thấy sự cảnh giác cao của người dân đối với tác động của nông nghiệp hiện đại và chuỗi cung ứng.
Ngược lại, họ ít quan tâm hơn đến phúc lợi động vật, với tỷ lệ chỉ 9%, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 24% của EU. Tương tự, lo ngại về dư lượng kháng sinh hoặc vi khuẩn kháng kháng sinh trong thịt tại Síp cũng thấp hơn so với nhiều quốc gia châu Âu khác.
Điều này phản ánh sự ưu tiên khác biệt: trong khi nhiều người châu Âu hướng sự chú ý tới tính nhân văn trong chăn nuôi và kháng kháng sinh, người dân Síp tập trung nhiều hơn vào các yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân.
Cách người dân tiếp nhận thông tin
Nguồn thông tin chính mà người dân Síp sử dụng để tìm hiểu về rủi ro thực phẩm vẫn là truyền hình, internet và các cuộc trao đổi trong gia đình, bạn bè. Tuy nhiên, một điểm đặc biệt gây chú ý là mức độ phụ thuộc vào mạng xã hội cao hơn gấp đôi so với mặt bằng EU.
Cụ thể, 56% người Síp cho biết thường xuyên sử dụng các nền tảng như YouTube để tìm hiểu thông tin về an toàn thực phẩm, trong khi tỷ lệ trung bình tại châu Âu chỉ là 26%. Điều này vừa mở ra cơ hội – khi mạng xã hội trở thành kênh tuyên truyền hữu hiệu, vừa tiềm ẩn rủi ro – bởi thông tin trên nền tảng trực tuyến không phải lúc nào cũng được kiểm chứng, dễ dẫn đến hiểu lầm hoặc tin giả.
Khảo sát định kỳ và ý nghĩa chính sách
Cuộc khảo sát Eurobarometer lần này được EFSA thực hiện tại toàn bộ các quốc gia thành viên EU, trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2025. Đây là hoạt động định kỳ nhằm đánh giá toàn diện về:
-
Thái độ của công chúng đối với chế độ ăn uống lành mạnh.
-
Các rủi ro liên quan đến thực phẩm.
-
Mức độ niềm tin vào các bên tham gia trong sản xuất thực phẩm.
-
Nhận thức về hiệu quả của hệ thống an toàn thực phẩm EU.
Những số liệu và kết quả không chỉ phản ánh quan điểm tiêu dùng, mà còn là căn cứ để các chính phủ và cơ quan chức năng xây dựng chính sách phù hợp, đáp ứng mối quan tâm ngày càng đa dạng của xã hội.
Bước đi chiến lược của Síp: thành lập cơ quan an toàn thực phẩm quốc gia
Trước bối cảnh mối quan tâm của người dân tăng cao, tháng 7 năm 2024, Bộ trưởng Y tế Síp, ông Michael Damianos, đã công bố kế hoạch thành lập Cơ quan An toàn Thực phẩm Quốc gia. Đây sẽ là một cơ quan độc lập, đóng vai trò trung tâm trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Theo ông Damianos, việc thành lập cơ quan này là một bước đi quan trọng nhằm:
-
Phối hợp các hoạt động kiểm soát hiện đang phân tán ở nhiều lĩnh vực.
-
Tăng cường giám sát trong toàn bộ chuỗi liên quan đến an toàn thực phẩm.
-
Bao quát cả sức khỏe và phúc lợi động vật lẫn bảo vệ thực vật, đảm bảo tính toàn diện của hệ thống.
Với động thái này, chính phủ Síp muốn củng cố niềm tin của người dân, đồng thời nâng cao uy tín của quốc gia trong hệ thống an toàn thực phẩm chung của EU.
Kết luận
Kết quả khảo sát Eurobarometer cho thấy, người dân Síp không chỉ nhạy cảm hơn hẳn so với mặt bằng chung của EU về an toàn thực phẩm, mà còn có cách tiếp cận thông tin mang đặc thù riêng. Điều này đặt ra yêu cầu kép cho chính phủ: vừa đảm bảo cung cấp thông tin chính thống, minh bạch, vừa xây dựng các cơ chế kiểm soát thực phẩm chặt chẽ hơn.
Trong bối cảnh đó, sự ra đời của Cơ quan An toàn Thực phẩm Quốc gia được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột quan trọng, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đáp ứng kỳ vọng của người tiêu dùng, đồng thời củng cố niềm tin vào hệ thống an toàn thực phẩm quốc gia và châu Âu.