Trước những thách thức ngày càng lớn về nguồn nước do biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp Síp đang triển khai một kế hoạch đầu tư quy mô lớn nhằm tăng cường quản lý và phát triển tài nguyên nước trên toàn quốc. Theo Bộ trưởng Nông nghiệp Maria Panayiotou, hơn 38% ngân sách năm 2026 của bộ — tương đương 195 triệu euro trong tổng ngân sách 552,5 triệu euro — sẽ được dành cho các dự án phát triển và quản lý nguồn nước trên toàn đảo.
Ngoài ra, Liên minh châu Âu (EU) sẽ hỗ trợ 38 triệu euro để đồng tài trợ cho các sáng kiến thuộc lĩnh vực này. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong nỗ lực xây dựng hệ thống nước bền vững, giảm thiểu rủi ro khan hiếm, đồng thời tăng cường khả năng tự chủ của đảo quốc trong các hoạt động nông nghiệp và dân sinh.
Chiến lược mới: từ đối phó tạm thời đến quản lý dài hạn
Phát biểu trước Ủy ban Tài chính của Hạ viện, bà Panayiotou cho biết một số dự án trọng điểm đã được triển khai, trong đó có nghiên cứu xác định thất thoát nước trong mạng lưới cấp nước hiện tại và lắp đặt các thiết bị khử muối quy mô nhỏ tại các khách sạn – bước đi vừa mang tính công nghệ, vừa có giá trị thực tế cho ngành du lịch.
Đặc biệt, Bộ sẽ thay đổi cách vận hành hệ thống khử muối: thay vì chỉ sử dụng trong các giai đoạn thiếu nước, chính phủ sẽ mua nước thường xuyên từ các nhà máy khử muối với ngân sách 140 triệu euro, đảm bảo nguồn cung ổn định quanh năm.
“Chúng tôi muốn chấm dứt việc xem các nhà máy khử muối như biện pháp khẩn cấp,” bà Panayiotou nhấn mạnh. “Bằng cách này, nước trong các hồ chứa sẽ được ưu tiên cho nông nghiệp và các hoạt động tưới tiêu.”
Tăng 32% sản lượng nước nhờ hệ thống khử muối mới
Theo kế hoạch, lượng nước dự kiến của Síp sẽ tăng ít nhất 32% nhờ bổ sung nguồn nước từ năm đơn vị khử muối cố định tại Paphos, Episkopi, Vasiliko, Larnaca và Dhekelia. Đồng thời, Bộ cũng đang khởi động các nghiên cứu xây dựng thêm hai nhà máy khử muối mới ở phía đông Limassol và Famagusta, cùng các dự án thủy lợi quy mô lớn ở khu vực phía tây Nicosia.
Những kế hoạch này được đánh giá là một phần trong chiến lược dài hạn giúp đảo quốc kiểm soát hiệu quả hơn các nguồn nước nhân tạo và tự nhiên, đảm bảo an ninh nước cho dân cư và nông nghiệp – hai lĩnh vực chịu ảnh hưởng trực tiếp từ biến đổi khí hậu.
Tranh luận tại Quốc hội: “Hành động quá muộn?”
Dù kế hoạch được đánh giá tích cực, một số nghị sĩ đã lên tiếng chỉ trích Bộ Nông nghiệp vì triển khai chậm trễ. Đại biểu Charalambos Pazaros (Đảng Diko) cho rằng vấn đề khan hiếm nước đã được cảnh báo từ ba năm trước, nhưng các biện pháp ứng phó chỉ được thực hiện khi tình hình trở nên nghiêm trọng.
“Việc thiếu nước đã khiến sản lượng nông nghiệp giảm, kéo theo giá nông sản nội địa tăng cao. Người dân và nhà sản xuất hiện phải gánh chịu hậu quả của sự chậm trễ này,” ông Pazaros nói.
Đại biểu Yiannakis Gavriel (Đảng Akel) cũng bày tỏ lo ngại khi nhiều cộng đồng vẫn chưa được tiếp cận nguồn nước khử muối. Đáp lại, bà Panayiotou khẳng định 11 dự án khoan giếng mới đang được triển khai, với mục tiêu mở rộng quyền tiếp cận nước cho các khu vực nông thôn.
Tuy nhiên, ông Gavriel cho rằng vấn đề nước vẫn chưa được xem là ưu tiên hàng đầu, minh chứng là “trong số 60 dự án cấp nước được quy hoạch 10 năm trước, đến nay chỉ có 14 dự án được thực hiện.” Ông cũng nhận xét rằng ngân sách vẫn đi theo “mô hình quản lý cũ, thiên về hành chính hơn là giải pháp thực tế cho nông thôn.”
Ngân sách nông nghiệp tiếp tục tăng mạnh
Theo số liệu chính thức, ngân sách Bộ Nông nghiệp năm 2025 đạt 516,6 triệu euro, tăng 29% so với năm 2024, và sẽ tiếp tục tăng thêm 35,8 triệu euro vào năm 2026. Tuy nhiên, áp lực từ khan hiếm nước, giá năng lượng, và nhu cầu phát triển hạ tầng nông thôn khiến chi phí dành cho quản lý nước trở thành hạng mục lớn nhất trong cơ cấu ngân sách của bộ.
Hướng tới an ninh nước quốc gia
Giới chuyên gia nhận định rằng kế hoạch mới của Bộ Nông nghiệp Síp không chỉ nhằm ứng phó với khủng hoảng trước mắt, mà còn hướng tới mục tiêu an ninh nước quốc gia – yếu tố then chốt bảo đảm ổn định kinh tế nông nghiệp và phát triển bền vững.
Việc đầu tư vào các nhà máy khử muối, nghiên cứu nguồn nước ngầm và mở rộng mạng lưới tưới tiêu sẽ giúp Síp giảm phụ thuộc vào lượng mưa thất thường và đảm bảo nguồn nước ổn định cho cả dân sinh lẫn sản xuất trong nhiều thập kỷ tới.