Ngành hàng hải của Síp – một trong những trụ cột kinh tế lâu đời nhất của đảo quốc Địa Trung Hải – đang bước vào giai đoạn chuyển mình lớn chưa từng có. Dưới tác động của bất ổn địa chính trị, yêu cầu khử carbon ngày càng nghiêm ngặt và xu hướng hợp nhất trong lĩnh vực vận tải biển toàn cầu, Síp buộc phải tìm cách duy trì vị thế trung tâm hàng hải của châu Âu trong khi thích ứng với làn sóng thay đổi mạnh mẽ của thế kỷ mới.
Trong hơn nửa thế kỷ qua, Síp đã gây dựng danh tiếng là “hòn đảo của những con tàu”, với đội tàu treo cờ quốc gia nằm trong nhóm lớn nhất Liên minh châu Âu và hệ thống quản lý đăng kiểm đạt chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, sau đại dịch và cuộc xung đột Nga – Ukraine, chuỗi cung ứng hàng hải toàn cầu đã thay đổi đáng kể. Nhiều công ty vận tải chuyển hướng tuyến đường, tái cấu trúc mạng lưới, đồng thời đối mặt với chi phí năng lượng, bảo hiểm và quy định môi trường khắt khe hơn bao giờ hết.
Thách thức về môi trường và công nghệ xanh
Các tiêu chuẩn mới của IMO (Tổ chức Hàng hải Quốc tế) về giảm khí thải carbon khiến các hãng vận tải buộc phải đầu tư hàng tỷ euro cho đội tàu sử dụng nhiên liệu sạch hơn – như LNG, methanol hoặc công nghệ hybrid. Với một quốc gia nhỏ như Síp, đây vừa là áp lực, vừa là cơ hội để khẳng định vai trò “quản lý hàng hải thông minh” – nơi kết hợp giữa chính sách linh hoạt, hạ tầng số và khung pháp lý thân thiện với nhà đầu tư.
Bộ trưởng Hàng hải Síp gần đây đã nhấn mạnh, mục tiêu của đảo quốc không chỉ là giữ quy mô đội tàu, mà còn phải trở thành trung tâm dịch vụ hàng hải xanh của khu vực Đông Địa Trung Hải, nơi các công ty có thể thử nghiệm giải pháp nhiên liệu sạch, tự động hóa cảng và ứng dụng AI vào quản lý tuyến vận tải.
Xu hướng hợp nhất và sự thay đổi trong thị trường
Một xu hướng đáng chú ý khác là làn sóng hợp nhất giữa các hãng tàu và tập đoàn logistics lớn. Khi chi phí vận hành tăng cao và các tuyến hàng hải ngày càng phức tạp, quy mô trở thành yếu tố sống còn. Điều này khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Síp phải thích nghi: hoặc tìm cách liên minh, hoặc tập trung vào thị trường ngách – chẳng hạn như dịch vụ kỹ thuật, cung ứng nhiên liệu xanh, hoặc môi giới tàu chuyên biệt.
Các công ty luật, kế toán và bảo hiểm hàng hải tại Limassol và Nicosia cũng đang tái cơ cấu dịch vụ, đẩy mạnh số hóa quy trình, đáp ứng nhu cầu khách hàng toàn cầu 24/7.
Cơ hội trong khủng hoảng
Dù bối cảnh có nhiều biến động, Síp vẫn sở hữu lợi thế cạnh tranh đặc biệt: vị trí chiến lược giữa ba châu lục, hệ thống thuế ưu đãi, và môi trường pháp lý ổn định. Những yếu tố này giúp đảo quốc tiếp tục thu hút các tập đoàn vận tải, kỹ thuật và dịch vụ hàng hải quốc tế. Nhiều doanh nghiệp coi Síp như “căn cứ trung lập” để điều hành hoạt động trong khu vực, đặc biệt trong thời điểm căng thẳng ở Trung Đông và Biển Đen.
Theo các chuyên gia, giai đoạn 2025–2030 sẽ là “thời kỳ tái thiết toàn cầu của ngành hàng hải”, và Síp – với kinh nghiệm, uy tín và khả năng thích ứng cao – hoàn toàn có thể chuyển mình từ một trung tâm đăng kiểm truyền thống thành một trung tâm đổi mới hàng hải của châu Âu.
