Thành phố ven biển Larnaca, Cộng hòa Síp, vừa chính thức khởi công xây dựng một khu phức hợp văn hóa đột phá mang tên Trung tâm Nghệ thuật và Thiết kế, với tổng mức đầu tư lên tới 30 triệu euro. Dự án được kỳ vọng sẽ trở thành biểu tượng văn hóa đương đại mới của quốc đảo và là điểm nhấn chiến lược trong hồ sơ tranh cử danh hiệu Thủ đô Văn hóa Châu Âu 2030 của thành phố.
Kiến tạo tương lai từ tầm nhìn toàn cầu
Dự án do Foster + Partners – một trong những công ty kiến trúc danh tiếng toàn cầu của Anh – đảm nhiệm thiết kế. Đây cũng chính là đơn vị đã vẽ nên tổng thể quy hoạch cho khu vực tái thiết “Larnaca – Đất của ngày mai”, nơi đang định hình lại diện mạo thành phố với sự hòa quyện giữa hiện đại, văn hóa và bền vững.
Toạ lạc trên một khu đất rộng 4.000m² ven biển, từng là địa điểm chứa các bể chứa dầu cũ của Petrolina, khu phức hợp sẽ bao gồm ba cấu trúc chính: Trung tâm Nghệ thuật, Trung tâm Thiết kế, và Bảo tàng Con người – tạo nên một tam giác sáng tạo mang tính biểu tượng.
Phát biểu tại buổi khởi động dự án, Thị trưởng Andreas Vyras khẳng định: “Dù Larnaca có giành được danh hiệu Thủ đô Văn hóa Châu Âu hay không, dự án này vẫn sẽ được triển khai đến cùng. Đây là một tuyên ngôn văn hóa và phát triển lâu dài của thành phố.”
Từ đất công nghiệp thành đất sáng tạo
Khu đất được Petrolina Group chuyển giao cho thành phố như một phần trong thỏa thuận tái quy hoạch đô thị và đầu tư hạ tầng cộng đồng. Hiện tại, công tác khử nhiễm đất đang được tiến hành và dự kiến hoàn tất vào cuối năm nay, sẵn sàng chào đón một trung tâm sáng tạo mang tính cách mạng.
Nguồn tài chính cho công trình sẽ được huy động từ nhiều kênh, bao gồm bồi thường từ các chủ đầu tư trong khu vực, cũng như quỹ hỗ trợ phát triển từ Liên minh Châu Âu trong giai đoạn tới.
Trung tâm Nghệ thuật – Biểu tượng chuyển động của văn hóa hiện đại
Một điểm nhấn quan trọng trong thiết kế là không gian biểu diễn linh hoạt với sức chứa biến đổi từ 1.000 đến 1.500 chỗ ngồi, có khả năng thích ứng cho nhiều loại hình nghệ thuật: từ nhạc giao hưởng, opera, đến hội nghị, trình diễn thời trang hoặc thậm chí là những buổi hòa nhạc đường phố dành cho giới trẻ.
Ngoài ra, một sân khấu nhỏ hơn với 150 chỗ ngồi sẽ phục vụ cho các hoạt động biểu diễn độc lập và thể nghiệm. Hai phòng triển lãm hiện đại cũng sẽ được tích hợp, mang đến những trải nghiệm đa chiều, ứng dụng công nghệ và kỹ thuật giám tuyển tiên tiến nhất hiện nay.
Kelly Diapouli, Giám đốc nghệ thuật của Larnaca 2030, chia sẻ: “Trung tâm không dành cho một nhóm người cụ thể. Đây là không gian mở cho toàn bộ cộng đồng – nơi thanh thiếu niên có thể tổ chức lễ hội âm nhạc, các nghệ sĩ có thể thử nghiệm ý tưởng mới, và công chúng có thể tiếp cận nghệ thuật theo cách sống động nhất.”
Trung tâm Thiết kế – Lò ấp sáng tạo gắn kết truyền thống và hiện đại
Lấy cảm hứng từ chính những giá trị truyền thống của Larnaca, Trung tâm Thiết kế sẽ là nơi bảo tồn và tái sinh các kỹ nghệ như gốm sứ, đan lát, thêu tay Lefkaritiko và Athienou – tất cả được tái tạo dưới góc nhìn đương đại với sự hỗ trợ của công nghệ sản xuất tiên tiến, như in 3D và thiết kế số.
Một phòng thí nghiệm sáng tạo sẽ được thành lập để nghệ nhân và nhà thiết kế cùng cộng tác. Đây sẽ là không gian tạo dựng “nền tảng chung” giữa văn hóa thủ công truyền thống và đổi mới công nghệ – nơi sản sinh ra các sản phẩm độc đáo có giá trị thương mại, hướng đến xuất khẩu và thị trường toàn cầu.
Khu trung tâm cũng sẽ tích hợp cửa hàng giới thiệu sản phẩm, nhà hàng, quán cà phê – biến nơi đây không chỉ là điểm đến văn hóa mà còn là điểm hẹn du lịch, trải nghiệm, và kết nối quốc tế.
Bảo tàng Con người – Không gian ký ức và tương lai
Khác biệt hoàn toàn với các mô hình bảo tàng truyền thống, Bảo tàng Con người – do Joseph Hadjikyriakos phát triển từ ý tưởng của kho lưu trữ Phoebus Stavridis – sẽ là nơi “chuyển hóa những vật dụng đời thường thành những câu chuyện đầy cảm xúc thông qua nghệ thuật và công nghệ số”.
Khách tham quan có thể tương tác với không gian qua ứng dụng di động cá nhân hóa hành trình, giúp họ khám phá những mảnh ký ức, lịch sử cá nhân và tập thể theo cách riêng biệt.
Hadjikyriakos chia sẻ: “Trung tâm này không chỉ lưu giữ ký ức, mà còn tạo ra tương lai. Nó chính là phần hồn của dự án – một nền tảng cho văn hóa dân chủ, nơi mọi người đều có tiếng nói, đều có chỗ đứng trong dòng chảy sáng tạo.”
Với một tầm nhìn dài hạn, thiết kế đẳng cấp quốc tế và sự kết nối mật thiết giữa cộng đồng – truyền thống – công nghệ, Trung tâm Nghệ thuật và Thiết kế tại Larnaca không chỉ là một dự án xây dựng, mà là một tuyên ngôn về sự chuyển mình của thành phố – từ một đô thị cảng giàu lịch sử thành trung tâm văn hóa sáng tạo của Đông Địa Trung Hải. Larnaca đang viết nên chương mới cho chính mình – một chương có thể trở thành hình mẫu tái thiết văn hóa – đô thị cho cả Síp và khu vực.